تنبلی چشم در کودکان یا به گفته دیگر آمبلیوپی (Amblyopia) به عنوان شایع ترین علت اختلال بینایی در بین کودکان خردسال، تا 3 درصد از نوزادان، کودکان نوپا، پیش دبستانی ها و کلاس های دبستانی را تحت تاثیر قرار می دهد. همچنین به آمبلوپی تنبلی چشم (Lazy eye) گفته می شود. این وضعیت زمانی رخ می دهد که یک چشم به درستی با مغز کار نمی کند و در نتیجه بینایی در چشم آسیب دیده کاهش می یابد.
خوشبختانه، تشخیص تنبلی چشم در کودکان، در معاینه معمول چشم آنها نسبتاً آسان است. حتی بهتر از آن، وقتی زود تشخیص داده شود و به موقع درمان شود، تقریبا همیشه می توان آن را اصلاح کرد.
تنبلی چشم چیست؟
آمبلیوپی یک مشکل چشمی است که از اوایل کودکی شروع می شود و شایع ترین علت مشکلات بینایی کودکان است. زمانی اتفاق می افتد که یک چشم به درستی با مغز کار نمی کند. مغز از چشمی که به درستی کار می کند، حمایت می کند. این باعث از دست دادن بینایی در چشم دیگر می شود.
آمبلیوپی معمولا فقط یکی از چشم ها را درگیر می کند. گاهی اوقات روی هر دو چشم اثر می گذارد. مهم است که تنبلی چشم در کودکان را به موقع تشخیص دهید و به سرعت آن را درمان کنید. اگر این کار را انجام دهید، به احتمال زیاد مشکلات بینایی طولانی مدت نخواهند داشت. در صورت عدم درمان، می تواند باعث مشکلات شدید بینایی، از جمله کوری قانونی شود.
علل شایع تنبلی چشم
همه نوزادان با بینایی ضعیف به دنیا می آیند. با افزایش سن، بینایی آنها همچنان بهبود می یابد. برای بینایی خوب، هر دو چشم باید یک تصویر واضح و متمرکز را ارائه دهند. برخی از کودکان دچار شرایطی می شوند که باعث مشکلات بینایی آنها می شود. این مشکلات باعث می شود کودک از هر چشم تصویر متفاوتی بگیرد.
مغز کودک به طور طبیعی سعی می کند این مشکل را با مسدود کردن تصویر ضعیف تر برطرف کند. اگر مشکل در دوران جوانی حل نشود، مغز کودک همیشه تصاویر چشم ضعیف را نادیده می گیرد. این باعث آمبلیوپی می شود.
استرابیسم
انحراف چشم یا ناهماهنگی یک یا هر دو چشم کودک، یکی از علل شایع آمبلیوپی است. زمانی اتفاق می‌افتد که یک چشم به سمت بالا، پایین، داخل یا خارج حرکت می‌کند، زیرا چشم دیگر روی یک شی متمرکز می‌شود.
عیب انکساری
آمبلیوپی همچنین زمانی ایجاد می‌شود که یک چشم نزدیک‌بین‌تر، دوربین‌بین‌تر یا دارای درجه آستیگماتیسم بیشتری نسبت به چشم دیگر باشد. وقتی یک چشم نمی تواند به خوبی چشم دیگر تمرکز کند، مغز تمایل دارد تا تصاویر تار را نادیده بگیرد و روی تصاویر واضح تمرکز کند.
آب مروارید
کدر شدن عدسی یکی دیگر از دلایل احتمالی است. اگرچه آب مروارید معمولا با تغییرات دژنراتیو مرتبط با افزایش سن در چشم همراه است، آب مروارید مادرزادی می تواند از بدو تولد وجود داشته باشد.
برخی از کودکان در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آمبلیوپی هستند. اینها شامل کودکانی است که:
- نارس به دنیا آمده اند.
- در بدو تولد کوچک بودند.
- سابقه خانوادگی آمبلیوپی داشته باشند.
- ناتوانی های رشدی دارند.
علائم تنبلی چشم
آمبلیوپی معمولا بین تولد تا 7 سالگی شروع می شود. نشانه ها در کودک می تواند شامل موارد زیر باشد:
- چشم هایی که با هم کار نمی کنند
- یک چشم که به درون یا بیرون سرگردان است
- چشم دوختن، بستن یک چشم یا کج کردن سر برای نگاه کردن به چیزی
- مشکلات درک عمق
- پلک بالایی که افتادگی دارد
گاهی اوقات علائم جز در معاینه چشم قابل توجه نیستند.
تشخیص تنبلی چشم در کودکان
اگر هر یک از علائم بالا را در کودک خود مشاهده کردید، حتی زمانی که او یک نوزاد است، با چشم پزشکی در خیابان شریعتی تماس بگیرید. معاینه چشم انجام خواهند داد. آنها در مورد علائم، سابقه خانوادگی و عوامل خطر سؤال خواهند کرد. در غیر این صورت، کودکان باید در سنین 3 تا 5 سالگی معاینه اولیه چشم را انجام دهند.
