آشنایی با انواع انحراف چشم در کودکان و بزرگسالان

انواع مختلفی از استرابیسم وجود دارد که بسیاری از آنها قابل درمان هستند. در دوران کودکی، تشخیص زودهنگام انواع انحراف چشم بسیار مهم است. زیرا کودکان خردسال ممکن است دچار کاهش بینایی در یک چشم (آمبلیوپی) و یا درک ضعیف عمق شوند.

استرابیسم، همچنین به عنوان تروپیا یا چشم های ضربدری شناخته می شود، وضعیتی است که باعث ناهماهنگی چشم می شود. چشم ها به جهات مختلفی اشاره می کنند و در یک خط قرار نمی گیرند. در برخی از موارد چشم‌های ضربدری، یک چشم مستقیماً به بیرون نگاه می‌کند در حالی که چشم دیگر به سمت داخل یا خارج، بالا یا پایین می‌چرخد. در موارد دیگر، هر دو چشم به سمت داخل یا خارج، بالا یا پایین می‌چرخند.

با دید طبیعی، هر دو چشم به یک جهت نگاه می کنند. مغز نماهای هر دو چشم را با درک عمق در یک تصویر واحد ترکیب می کند. هر شش ماهیچه چشم باید با هم حرکت کنند تا روی تصویر تمرکز کنند. اما مغز برای اینکه به درستی ببیند به هر دو چشم نیاز دارد. بنابراین استرابیسم روی بینایی تأثیر می گذارد.

انواع انحراف چشم

استرابیسم انواع مختلفی دارد. جهت انحراف چشم رایج ترین راه برای مشخص کردن استرابیسم است.

ازوتروپی (Esotropia)

ازوتروپیا یک بیماری استرابیسم است که در آن چشم به سمت داخل (به سمت بینی) می چرخد. این وضعیت ممکن است به طور متناوب (نه همیشه) یا به طور مداوم آشکار شود. انحراف، یا چرخش چشم، ممکن است در حین ثابت کردن (نگاه کردن به) اجسام دور، اجسام نزدیک یا هر دو اتفاق بیفتد. ازوتروپی اغلب چشم متقابل نیز نامیده می شود.

علامت متمایز ازوتروپی سرگردانی یک یا هر دو چشم به داخل است. علائم و نشانه ها خفیف و یا شدید باشد. اگر سرکوب انحراف چشم رخ دهد، بیمار می تواند دید دوچشمی و استریوپسیس را کاهش دهد. بیماران همچنین ممکن است دوبینی را تجربه کنند. آستنوپی (خستگی چشم) نیز می تواند با خواندن اتفاق بیفتد.

اگزوتروپی (Exotropia)

اگزوتروپی یکی دیگر از انواع انحراف چشم (عدم هم راستایی چشم) است که در آن یک چشم به سمت بیرون می چرخد یا منحرف می شود (دور از بینی). انحراف ممکن است ثابت یا متناوب باشد و چشم منحرف ممکن است همیشه یک چشم باشد یا ممکن است بین دو چشم متناوب باشد. انحراف یا چرخش چشم ممکن است هنگام تثبیت (نگاه کردن) اجسام دور، اجسام نزدیک یا هر دو اتفاق بیفتد.

علامت متمایز اگزوتروپی، سرگردانی یک یا یکی از چشم ها به بیرون است. علائم ممکن است خفیف یا شدید باشد. اگزوتروپی متناوب قبل از سن مدرسه شدن کودک ایجاد می شود و تشخیص آن نسبتاً دشوار است. والدین ممکن است نتوانند ناهنجاری را که در چشم کودک می بینند به طور دقیق توصیف کنند و اغلب می گویند که چشم “خنده دار” یا “شیشه ای” به نظر می رسد.

انحراف چشم در ابتدا ممکن است فقط از راه دور، زمانی که کودک خسته یا بیمار است، یا زمانی که در خیال پردازی است، ظاهر شود. والدین ممکن است متوجه این ناهماهنگی شوند، از کودک بخواهند که به آنها نگاه کند و ناگهان چشم ها کاملا صاف می شوند. از آنجایی که چشم ها فقط به طور متناوب انحراف دارند، میزان بروز آمبلیوپی در این وضعیت بسیار کم است و کودکان تمایل به ایجاد دوچشمی خوب و دید استریوسکوپی دارند.

انحراف چشم عمودی

استرابیسم عمودی هیپوتروپی (چرخش چشم به سمت پایین) یا هایپرتروپی (چرخش چشم به سمت بالا) نامیده می شود. بنابراین، هایپرتروپی نوعی استرابیسم عمودی است که در آن یک چشم در مقایسه با چشم دیگر به سمت بالا منحرف می شود.

شایع ترین علت انحراف چشم عمودی، فلج (ضعف) در یکی از اعصاب جمجمه، عصب سوم یا چهارم است. هایپرتروپی و هیپوتروفی همچنین ممکن است همراه با استرابیسم نوزادی، ازوتروپی یا اگزوتروپی نیز وجود داشته باشد. سایر علل هایپرتروپی شامل مشکلاتی است که ممکن است مادرزادی باشد (در بدو تولد وجود داشته باشد) یا بعداً ایجاد شود.

ساپرشن توسط بیمار درک نمی شود، بلکه توسط ناظر درک می شود. سرکوب یا ساپرشن زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم بینایی تصویری را که توسط چشم انحرافی درک می‌شود نادیده می‌گیرد (سرکوب می‌کند). این امر برای کاهش دید بیمار از دوبینی اتفاق می افتد. میزان سرکوب می‌تواند از اسکوتوم‌های سرکوب‌کننده کوچک در همجوشی دوچشمی تا نواحی سرکوب‌کننده بزرگ در سمت آسیب‌دیده متفاوت باشد.

سَرکوب اغلب همراه با آمبلیوپی (تنبلی چشم در کودکان) است و به عوامل مختلفی مانند اندازه استرابیسم و سن شروع آن بستگی دارد. به طور کلی، یک بیمار جوان‌تر که به استرابیسم مبتلا می‌شود، تصاویر دوتایی شده را سرکوب می‌کند، در حالی که یک بیمار مسن‌تر به دلیل سیستم بینایی توسعه‌یافته، قادر به سرکوب کردن آن نخواهد بود.

درمان انواع انحراف چشم:

جراحی رایج ترین درمان انحراف چشم است. جَراحی می تواند به بازیابی بینایی سالم با بهبود همترازی چشم ها کمک کند. درمان استرابیسم ممکن است به چندین عمل جراحی نیاز داشته باشد. در بیشتر موارد، عمل جراحی به صورت سرپایی در بیمارستان یا مرکز جراحی، تحت بیهوشی عمومی یا موضعی انجام می شود.

برای رسیدن به عضلات چشم، بهترین دکتر انحراف چشم در تهران یک برش کوچک در بافت اطراف چشم ایجاد می‌کند. پس از آن، ماهیچه ها تنظیم می شوند تا به چشم ها کمک کنند تا در همان جهت قرار بگیرند. ممکن است لازم باشد این کار را با یک یا هر دو چشم انجام دهید. در عرض چند روز پس از جراحی استرابیسم، می توانید به روال عادی خود ادامه دهید.